Medicatie, wat moet ik er mee?
Veel mensen hebben vragen over het eventueel gebruik van medicatie bij hun angst- en/of paniekklacht. Het gaat hierbij veelal om drie groepen medicatie: anti depressiva, benzodiazepines en de bètablokkers.
Benzodiazepinen
- Oxazepam, Seresta
- Librium (Chloordiazepoxide)
- Valium (Diazepam)
- Xanax (Alprazolam)
- Tranxene (Cloorazepate dipotassium)
- Temazepam
- Temesta (Lorazepam)
- Bromazepam (lexotanil)
Benzodiazepines worden veel voorgeschreven door huisartsen en psychiaters. Echter is het gemak waarmee deze medicatie is voorgeschreven in de loop van de jaren steeds meer aan banden gelegd vanwege de verslavende bijeffecten. De werkzaamheid ervan zit hem in de angst en emotiedempend effecten. Bij een acute aanval kunnen tabletten binnen 20 minuten beginnen te werken, terwijl anti depressiva weken nodig hebben.
IPZO heeft als richtlijn om (cognitief-) gedragstherapeutische behandeling te laten prevaleren boven het (langdurig) gebruik van benzodiazepinen. Redenen hiervoor zijn:
- Medicijnafhankelijkheid komt zeer vaak voor bij deze medicatie.
- Afbouwen is niet altijd even gemakkelijk.
- Na het stoppen van medicijngebruik komen klachten veelal terug en moet er toch tot therapeutische interventie worden over gegaan.
- De werkzame periode is bij normaal gebruik kort. Daarna is de werking verloren gegaan en heeft men hogere doseringen nodig om nog effect te houden.
- Mensen signaleren vaak ongewenste bijwerkingen. Enkele voorbeelden hiervan zijn gevoelsvervlakking, sufheid, irritaties, tremor (spiertrillingen), slaapproblemen, verslaving.
- De behandeling van angstklachten kan zeer vaak prima zonder gebruik van deze medicatie. Het behandelen van angstklachten is erg effectief en vaak zelfs veel effectiever als er geen sprake is van het gebruik van kalmerende middelen. Tijdens een goede behandeling moet angst kunnen uitdoven. Dit uitdovingseffect, waarbij het lichaam langdurig ongevoeliger kan worden voor angst, wordt niet of nauwelijks bereikt tijdens het gebruik van kalmerende middelen (inclusief alcohol).
-
Het lange termijn effect van (cognitief-) gedragstherapeutische behandeling is beter. Als u hierover literatuur wilt naslaan, verwijzen wij graag naar:
- Overwogen Medicijngebruik (Cliëntenbond)
- Behandelingsstrategieën bij angststoornissen (Prof. Dr. R. van Dijck, Dr. A.J.L.M. van Balkom & Dr. P. van Oppen)
Antidepressiva
Antidepressiva zijn medicijnen die vaak worden voorgeschreven als men angst-/spanning-/dwang-/depressie klachten heeft. Veel gebruikte antidepressiva zijn:
- Anafranil (Clomipramine)
- Aurorix (Moclobemide)
- Cipramil, Citalopram
- Efexor (venlafaxine)
- Fevarin of Fluvoxamine
- Fluoxotine of Prozac
- Remeron (Mirtazepine)
- Seroxat of paroxetine
- Trazolan
- Triptyzol
- Zoloft (sertraline)
Het afbouwen van SSRI's of andere anti-depressiva levert vaak onduidelijkheden op. Hoe snel moet ik afbouwen?, wanneer moet ik het afbouwen beginnen?, moet ik het levenslang gebruiken?, etc.
Het gebruik van antidepressiva als Anafranil, Fevarin of Fluvoxamine, Seroxat op paroxetine, Fluoxotine of Prozac, cipramil of citalopram bij angststoornissen is veel voorkomend. Richtlijnen binnen IPZO hiervoor zijn afgestemd op bevindingen uit wetenschappelijk onderzoek. In hoofdlijnen komt het er op neer dat bij angstklachten, als er geen sprake is van een begeleidende depressie, bij ons geen direkte indicatie aanwezig is om bij fobie of hyperventilatie antidepressiva te gebruiken. In het geval er wel sprake is van een depressie wordt in overleg met cliënt en huisarts of psychiater gekeken naar de wenselijkheid van medicatiegebruik. Bij paniekstoornis kan gebruik van anti depressiva soms wenselijk zijn.
Bètablokkers
Bètablokkers die veel bij angstklachten worden voorgeschreven zijn:
- Propranolol
- Atenolol
- Inderal
Bij angst voor auto rijden, specifieke sociale angstklachten en bij hartkloppingen wordt deze medicatie veelvuldig voorgeschreven. Bij tijdelijk gebruik en een goed begeleid afbouwplan, is deze medicatie zelden nadelig voor de gebruiker mits het in combinatie met cognitieve gedragstherapie wordt toegepast.
In bepaalde gevallen ligt drugsgebruik aan de basis van een angststoornis. Drugsgebruik, ook in combinatie met bovengenoemde medicatie, valt dan ook sterk af te raden.
Het is goed bij het gebruik van medicatie stil te staan en u te laten adviseren door uw huisarts. Lees voor gebruik de bijsluiter. Stop nooit zelf het gebruik van medicatie zonder overleg met uw behandelend arts!